فولاد ضد زنگ – فولاد زنگنزن – استنلس استیل (به انگلیسی: Stainless Steel)
فولاد ضد زنگ یا فولاد زنگنزن یا استنلس استیل (به انگلیسی: Stainless Steel)، که Inox نیز خوانده میشود، آلیاژی از فولاد میباشد، که اصلیترین عناصر تشکیل دهنده آن آهن، کروم و نیکل است که حداقل درصد جرمی کروم در آن ۱۰٫۵ درصد و حداکثر درصد جرمی کربن آن ۱٫۲ درصد میباشد .
فولادهای زنگنزن به دلیل خاصیت غیرفعال شدن خود میتوانند مقاومت بسیار خوبی در برابر خوردگی از خود نشان دهند. این فولادها به دلیل شکل گرفتن یک لایه غیرفعال بر روی سطحشان که به شدت به ماده زیرین پیوند خورده است و از تماس بیشتر ماده به محیط اطراف جلوگیری میکند چنین خاصیتی دارند.
برای اینکه این پدیده غیرفعال سازی بهطور پایدار در فولاد اتفاق بیفتد نیاز است که حداقل ۱۰٫۵ درصد از ماده را کروم تشکیل دهد. با داشتن چنین سطحی از کروم حتی اگر خراشی بر روی سطح فولاد ایجاد شود و این لایه از بین برود فولاد میتواند خودش را ترمیم کند و اگر گرید به درستی برای محیط کاری انتخاب شده باشد این لایه غیرفعال دوباره شکل میگیرد. در غیر اینصورت شکست غیرفعالی رخ میدهد و فولاد زنگنزن، زنگ زده و خورده میشود.
مقاومت در برابر خوردگی فولاد ضد زنگ
فولادهای ضدزنگ به خاطر مقاومت در برابر خوردگی خود بسیار مورد توجه هستند که این خاصیت با افزایش میزان کروم افزایش مییابد. افزودن عنصر مولیبدن باعث افزایش مقاومت به خوردگی فولادهای زنگنزن در مقابل اسیدهای کاهنده و در برابر خوردگی در محلولهای کلرایدی میشود. به همین دلیل، انواع مختلفی از فولاد زنگنزن با میزان مختلف کروم و مولیبدن برای مطابقت با محیطی که آلیاژ باید تحمل کند وجود دارد.
مقاومت فولاد زنگنزن به خوردگی و زنگ زدگی، نیاز به نگهداری کم و درخشش بالا، آن را تبدیل به یک ماده ایده آل برای بسیاری از کاربردها که در آن هم نیاز به استحکام بالا و هم نیاز به مقاومت به خوردگی بالا است کردهاست.
فولاد ضد زنگ به شکل ورق، صفحه، میله، سیم و لوله ساخته میشود تا در وسایل آشپزی، کارد و چنگال، دستگاههای جراحی، لوازم خانگی بزرگ، مصالح ساختمانی، شیرآلات آزمایشگاهی و خانگی ، دوش و چشم شوی اضطراری و خانگی ، تجهیزات صنعتی و مخازن ذخیره آب و مخازن مواد شیمیایی و محصولات غذایی (به عنوان مثال، تانکرهای مواد شیمیایی و تانکرهای کامیونی) استفاده گردد.
مقاومت خوب در برابر خوردگی، راحتی تمیز و استریل نمودن با بخار و عدم نیاز به پوشش دادن سطحی، استفاده از فولاد زنگنزن را در آشپزخانههای تجاری و صنعتی متداول کردهاست.